تاریخ علم اصول

تاریخ علم اصول دانشی است که به شکل گیری و سیر تحول و تکامل علم اصول فقه می پردازد. دانش اصول در آغاز به صورت یک سری قواعد کلی فهم قرآن و حدیثاز سوی امامان شیعه به خصوص امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مطرح شد و توسط شاگردان توسعه یافت، برخی از شاگردان مانند هشام بن حکم، رساله هایی در این دانش تألیف نمودند. اصول فقه به عنوان یکی از شاخه های علوم اسلامی در میان فقهای شیعه به اوائل قرن چهارم هجری و پایان غیبت صغری بر می گردد. فقهای اهل سنت به دلیل عدم مراجعه به ائمه اهلبیت(ع) و احادیث آنان، زودتر از فقهای شیعه به ضرورت پیدایش این علم پی بردند و از اواخر قرن دوم هجری به تألیف کتاب های اصولی دامن زدند. در میان اهل سنت شافعی اولین کسی بود که در علم اصول کتاب نوشت. در میان شیعه اولین کسی که به طور جامع در علم اصول دست به تألیف زده سید مرتضی علم الهدی است . معروف ترین کتاب وی الذریعه است. دانش اصول در آغاز در دامن علم فقه متولد شد، آن گونه که دانش فقه در دامن علم حدیث به وجود آمد.

ادامه مطلب در لینک ذیل

ادامه

ماخذشناسی ؛ تاریخ علم اصول

منبع : فصلنامه فقه اهل بیت فارسی، شماره 33 , علی پور، مهدی

اشاره

گشوده بودن باب اجتهاد در نظرگاه شیعه، یکی از ارزشمندترین ویژگی های این مذهب است. بایسته است دانشمندان و دین شناسان اسلامی برای ترقی و تعالی دین شناسی از این عنصر گرانسنگ سودها ببرند و در فهم و تفسیر دین از این روش بی بدیل غفلت نکنند.

بسته شدن باب اجتهاد که از خطرناک ترین حوادث تاریخ اسلام بود چنان محققان اهل سنت را بر زمین کوبید که حتی هم اینک نیزبیشتر فقیهان و اصولیان متعهد آنان تنها از شارحان و ناقلان سخنان پیشینیان خویش به شمار می روند و جرات اندیشه ورزی و برگرفتن نظرگاهی برخلاف آنان را ندارند.

اما محققان شیعه، این افتخار را دارند که چنین توانی همچنان در آنان زنده است و می توانند با صراحت، دیدگاهها و چشم اندازهایی کاملا مغایر با دیگران ارائه و تصویر کنند اما باید بر حذر بود که مبادا، در اثر سهل انگاری و به کارگیری نابجای رویه اجتهاد، این نعمت آسمانی ضایع شده و به رکود و ایستایی کشانده شود!

به گمان نگارنده، یکی از خطرات بنیادینی که در کمین اجتهاد شیعه است، توجه نداشتن و نشناختن جایگاه اجتهاد در علوم و دردین شناسی اسلامی، به معنای خاص کلمه است، زیرا این امکان وجود دارد که آرام آرام به دلیل این ناآشنایی، با در انداخته شدن پاره ای شبهات در رد اجتهاد و به یک معنا افراط و تفریط در حق آن، این سفره گشوده و پربرکت از حوزه های شیعه برچیده شود. ازاین رو باید بهوش بود و به تبیین هر چه دقیق تر این نکته پرداخت و باید اجتهاد را بسان موضوعی مستقل مورد پژوهش و تحقیق قرارداد و از آموزش آن غفلت نکرد.

فراخوان فصلنامه حوزه علمیه صالحیه

فراخوان فصلنامه حوزه علمیه صالحیه

اساتید، طلاب و روحانیون می‌توانند نوشته‌های خود (مقالات علمی، خاطرات، قطعه ادبی، شعر، داستان، طنز و ...) را جهت انتشار در فصلنامه حوزه علمیه صالحیه به دفتر فصلنامه در معاونت پژوهش یا رایانامه فصل نامه ([e-mail]) ارسال نمایند.

حداقل 70 درصد مطالب هرشماره توسط طلاب شاغل به تحصیل و 30 درصد توسط اساتید و طلاب غیرمحصل شامل مواردی چون گزارش از رخدادهای علمی مرتبط، معرفی کتابهای علمی مرتبط، اعلام نظریات جدید علمی، معرفی و خلاصه کنفرانسها و همایشهای علمی حوزوی، گفتگو و سخنرانی علمی، تشریح منابع علمی، درج نقدها (کتب، مقالات، نظریه‌ها و...)، ارائه مقاله، سر مقاله، مقاله ترجمه‌ای و مباحث و موضوعات مبتلابه حوزه‌های علمیه و طلاب در زمینه‌های علمی، آموزشی؛ و غیر آن با ذکر مستندات صورت می‌پذیرد.

اهداف:

زمینه سازی بزای تعامل علمی سالم بین طلاب

 معرفی اندیشه‌ها، نوآوری‌ها و خلاقیت‌های پژوهشی طلاب

ارتقاء خودباوری طلاب

شناسائی، حمایت و هدایت استعدادهای پژوهشگری طلاب

ترویج فرهنگ پژوهش و شور و نشاط علمی بین طلاب

زمینه سازی بر ای نگارش و انتشار مقالات علمی طلاب

موضوعات قابل نشر:

علوم حوزوی (تفسیر و علوم قرآنی ، اخلاق ، علوم حدیث ، کلام ، فقه ، اصول ، فلسفه ، منطق ، تاریخ اسلام ، ادبیات) و نظم، نثر، فکاهی، نقد، پیشنهاد، تقدیریه، گزارش، خاطره و اخبار حوزه و..

 

گزارشی از برگزاری محفل انس با قرآن کریم و افتتاحیه طرح معجزه ابرار در مدرسه علمیه صالحیه

اطلاعیه برگزاری بازخوانی پیام تشکیل بسیج دانشجو و طلبه امام خمینی ره

ان شاالله به زودی

گزارشی از کارگاه های آموزش قرآن کریم (طرح معجزه ابرار) در مدرسه علمیه صالحیه

گزارشی از روند ثبت منابع کتابخانه ای در کتابخانه مدرسه علمیه صالحیه

ان شاالله به زودی

برگزاری کارگاه های روش تحقیق در مدرسه علمیه صالحیه

ان شاالله به زودی

گزارش سفر طلاب مدرسه علمیه صالحیه به کربلای معلی در اربعین امسال

ان شاالله به زودی

برگزاری کارگاه مهارت بیان تفسیر در حوزه علمیه صالحیه کرمان

به همت معاونت پژوهش مدرسه؛ کارگاه مهارت بیان تفسیر شنبه شب ها در مدرسه علمیه صالحیه برگزار می گردد.

اهداف این کارگاه:

1.      _ آشنایی با منابع مورد نیاز ترجمه و تفسیر

2.      _ انضباط ذهنی مخاطبان در عرضه سازوار و هماهنگ مباحث تفسیری قرآن

3.      _ توان افزایی شرکت کنندگان برای ارائه تفسیر به عموم مردم.

4.      _ آشنایی با مهم‎ترین تفاسیر (عمدتاً فارسی یا مترجم) و قوت‎های هرکدام در هر یک از بخش‎های تفسیر.

محتوا و سرفصل های کارگاه‎ها:

1. آشنایی با برخی واژه های مرتبط با فهم و تفسیر قرآن

ترجمه، تفسیر، تاویل (مفهومی)، تنزیل، تطبیق، تبیین و ... .

2. شناسه سوره

شناسه سوره شامل نام یا نام‎ها و وجه تسمیه، مرتبه نزول، مکی و مد نی، آیات استثنایی، مرتبه در مصحف رسمی، تعداد آیات و ... .[یک جلسه تمرین عملی]

3. توصیف سوره (1) غرض سوره، محتوای سوره[دو جلسه تمرین عملی]

4. توصیف سوره (2) ارتباط سوره با توجه به مرتبه نزول و ترتیب مصحف، فضیلت سوره، اسباب نزول سوره و ...

[یک جلسه تمرین عملی]

5. تفسیر سوره (مقدمات ورود به سوره(1))

الف. تقسیم بخش های سوره

ب. ترجمه آیات ( ضمن معرفی ترجمه های فعلی و ویژگی ها، خصوصیات و برتری های برخی از آنها)

6. مقدمات ورود به سوره(2)

معرفی روش‌ها، گرایش‌ها و منابع تفسیر و مقایسه‌ای میان آنها و انتخاب منهج تفسیری

7. بیان تفسیر و تنزیل سوره(1) رفع ابهامات عارضی شامل (نظم درونی آیات، و اژه‌شناسی آید، رفع ابهامات ادبی، بلاغی، تفسیری، ابهامات تاریخی و ... و بیان تنزیل آیه)

8. بیان تفسیر و تنزیل سوره (2)          دفع شبهات، بیان اغراض، آشنایی با منهج تفسیر منتخب (شیوه ترکیب مباحث ادبی، بلاغی، علمی، عقلی، قرآنی، روایی و ..).

9. . بیان فراتفسیر سوره (نکته‌های محتوایی و روش شناختی آیات و سوره)

1. نکته های محتوایی آیات (مقاصد غیر مستقیم و پیام‌های کلی، پیام آیات، نکات تطبیقی، نکات تبیینی و استطرادی). 2. نکته های روش شناختی درپایان سوره

 

- آزمون پایان دوره از فراگیران گرفه خواهد شد و صدور گواهی نامه پایان دوره برای شرکت کنندگان مشروط به کسب حد نصاب امتیار قابل قبول از آزمون و گزارش عملی می باشد./